Kinh tế thị trường là nền kinh tế mà ở đó tồn tại nhiều thành phần kinh tế với đa dạng mẫu mã và chủng loại không giống nhau. Qua bài viết dưới đây sẽ bổ sung thêm nhiều thông tin đến độc giả, cùng tìm đọc nhé.
Mục lục
Kinh tế thị trường là gì?
Kinh tế thị trường là nền kinh tế mà ở đó tồn tại nhiều thành phần kinh tế, nhiều loại hình có được cùng tham gia, cùng vận động và phát triển trong một cơ chế cạnh tranh công bằng và ổn định.
Trên thế giới có những quan điểm khác nhau về kinh tế thị trường. Theo Xmit (Adam Smith), với lí thuyết “bàn tay vô hình” thì nền kinh tế thị trường là nền kinh tế tự điều tiết, vận động theo quy luật của thị trường, hầu như không có sự can thiệp của Nhà nước. Kinh tế thị trường được hiểu dưới góc độ khác là có sự can thiệp trực tiếp của Nhà nước “bàn tay hữu hình” mà biểu hiện cho thuyết này là Kâynơ (J. M. Keynes) với “Lí thuyết chung về việc làm, lãi suất và tiền tệ”.
Xem thêm Những mô hình kinh doanh hiệu quả nhất trên thị trường hiện nay
Các loại kinh tế thị trường
Có vô số loại kinh tế thị trường căn bản sau:
- Kinh tế xã hội (Social market economy)
- Kinh tế tự do (Liberal market economy)
- Kinh tế xã hội chủ nghĩa (Trung Quốc).
- Kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa (Việt Nam)
- Kinh tế tư bản nhà nước.
Trong số đó 2 hình thái kinh tế tư bản và định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhận được mong muốn thực tế nhiều nhất. Vì thế nên, Top kinh doanh sẽ tập trung giải thích 2 khái niệm cho bạn dễ hiểu nhất.
Kinh tế thị trường tư bản?
Kinh tế tư bản là mô hình dựa trên có được của tư nhân với tư liệu sản xuất và công việc sản xuất với mục đích chủ yếu gắn liền với lợi nhuận.
Các đặc điểm dễ cảm nhận nhất của kinh tế tư bản là:
- Tài sản tư nhân chiếm phần lớn.
- Tích lũy tư bản.
- Lao động tiền lương.
- Trao đổi hàng hóa trên nguyên tắc tình nguyện.
- Cái giá và thị trường cạnh tranh lành mạnh.
Thị trường tư bản được vận hành được quyết định bởi người sở hữu tài sản, tư liệu sản xuất hoặc năng lực sản sinh ra thị trường tài chính. Trong đó, cái giá của sản phẩm và dịch vụ được quyết định bởi sự cạnh tranh trong thị trường.
Kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay
Đại hội XIII của Đảng (2021) xác định: Kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa là hình thái kinh tế tổng quát của Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đó là nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế, có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; chắc chắn định hướng xã hội chủ nghĩa vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, bình đẳng, văn minh” phù hợp với từng giai đoạn tăng trưởng của đất nước”.
Xem thêm Thị trường ngách là gì? Vai trò quan trọng của thị trường ngách
Ưu điểm và nhược điểm của nền kinh tế thị trường:
Ưu điểm của kinh tế thị trường
Trong nền kinh tế, nếu nhu cầu hàng hóa của các chủ thể cao hơn so sánh với nguồn cung, cái giá hàng hóa sẽ cao lên, lợi nhuận từ đó cũng tăng, là động lực để các công ty, cơ sở sản xuất tăng nguồn cung.
Theo đấy, các công ty, cơ sở có cơ chế sản xuất đạt kết quả tốt, sẽ có tỷ suất lợi nhuận cao, cho phép họ tăng cường quy mô, nguồn tiềm lực sẽ đổ dồn về những nơi có hiệu quả sản xuất tốt hơn.
Ngược lại, các công ty, cơ sở có cơ chế sản xuất không hiệu quả, sức cạnh tranh kém thì sẽ dần bị loại bỏ khỏi thị trường.
Điểm không tốt của kinh tế thị trường
Cơ chế sắp xếp nguồn lực trong nền kinh tế có khả năng là tác nhân chủ đạo đã gây bất bình đẳng trong xã hội.
Những chủ thể là người chiếm ưu điểm trong kinh doanh sản xuất sẽ ngày càng có nhiều tài sản, quyền lực. Những người còn lại thì cũng sẽ rơi vào trạng thái tệ hơn.
Đây cũng là nguyên nhân quan trọng gây ra sự phân chia giai cấp đó là: thống trị và bị trị. Sự phân chia giai cấp cũng gây ra những bất ổn trong đời sống xã hội.
Dấu hiệu kinh tế thị trường
Các dấu hiệu và tiêu chí cơ bản của yếu tố thị trường trong nền kinh tế tối tân và điều kiện toàn cầu hóa.
Thứ nhất, là có đầy đủ tất cả các kiểu thị trường, gồm thị trường các nhân tố sản xuất, thị trường hàng hóa và dịch vụ…; các loại thị trường đều phát triển; về căn bản là thị trường cạnh tranh bình đẳng, kết nối các nền kinh tế khu vực và toàn cầu
Thứ hai, có được tài sản và quyền có được tài sản rõ ràng, được lựa chọn cụ thể; được bảo vệ một cách đảm bảo với độ tin cậy cao
Thứ ba, các chủ thể thị trường phải độc lập về pháp lý và đa dạng về loại hình; có quyền tự chủ và tự do kinh doanh; tức là tự do quyết định sản xuất cái gì, sản xuất bao nhiêu, sản xuất ra sao, tự do quyết định giá và trao đổi theo cung cầu thị trường.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được xem là nền kinh tế tối tân, hội nhập quốc tế và có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế, bảo đảm định hướng XHCN thích hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Nền kinh tế này có quan hệ sản xuất tiến bộ thích hợp trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất;
Với nhiều hình thức có được, nhiều thành phần kinh tế; kinh tế nhà nước giữ nhiệm vụ chính và kinh tế tư nhân là một trong những động lực đặc biệt trong nền kinh tế nói chung.
Qua bài viết trên đây đã cung cấp những thông tin về kinh tế thị trường và những điều bạn cần biết. Hy vọng những thông tin trên của bài viết sẽ hữu ích với các bạn đọc. Cảm ơn các bạn đã dành thời gian để xem qua bài viết này nhé.
Lộc Đạt – Tổng hợp & chỉnh sửa
Tham khảo ( luatminhkhue.vn, hieuluat.vn, … )
