Mục lục
Mentor là gì?
Mentoring (cố vấn) đại diện cho một sự kết nối mang tính tăng trưởng, trong số đó, mentor (người cố vấn) giám sát , hỗ trợ sự phát triển công việc kinh doanh/sự nghiệp của mentee (người được cố vấn) thông qua các hoạt động chỉ dẫn, tư vấn, hỗ trợ tâm lý, bảo vệ , cùng lúc đó nâng đỡ hoặc đỡ đầu.
Mentoring liên quan đến việc giúp đỡ và hỗ trợ một người nào đó tăng trưởng về mặt sự nghiệp và cá nhân. Mentor và mentee đạt được Việc này qua việc xây dựng và duy trì mối quan hệ dựa trên niềm tin, tôn trọng lẫn nhau.
Ví dụ: một trong những người mentor của Steve Jobs (sáng lập viên & CEO Apple) là Thiền sư Kobun Chino Otogowa. Liên quan của vị Thiền sư này lên Steve Jobs có khả năng thấy rõ qua triết lý tối giản trong các thiết kế của sản phẩm Apple. Thiền sư Kobun Chino Otogowa có mặt ở những sự kiện trọng yếu mang tính cá nhân trong cuộc đời Steve Jobs. Sự kết nối giữa hai bên kéo dài hơn 20 năm đến khi Thiền sư Kobun Chino Otogowa qua đời.
Tại sao chúng ta nên là mentor cho một ai đó?
Trong lịch sử phương Tây, con người thấy Socrates là thầy của Plato. Plato là thầy của Aristotle. Cả ba người bọn họ đều là những triết gia lớn.
Aristotle lại tiếp tục chỉ bảo, dẫn dắt “người khổng lồ” Alexander Đại Đế, nhân vật đã chinh phục nhiều vùng đất từ Âu sang Á khi chưa đầy 30 tuổi.
Về sau, Caesar cũng học hỏi nhiều từ Alexander Đại Đế mà làm nên cơ nghiệp. , Napoleon lại tiếp tục học hỏi từ Caesar.
Có thể thấy thực chất mối quan hệ mentor-mentee (mentee là từ dùng để chỉ người được dẫn dắt bởi mentor) kiểu như mối quan hệ của hai người đồng đội trong một cuộc thi chạy tiếp sức.
Người này dùng hết sức trẻ của mình để chạy đến gặp người kia, giao lại cho họ cây gậy truyền tín. Người kia lại tiếp tục dùng sức trẻ để chạy đến gặp một người khác nữa… Cho đến khi hết đường chạy.
Ta có thể hình dùng đường chạy là hành trình đến với đỉnh cao của một ngành nghề nào đó, còn tín vật là di sản kiến thức lẫn kỹ năng được truyền qua nhiều thế hệ.
Chính nhờ những sự kết nối mentor-mentee, mà mỗi ngành nghề đều được phát huy chứ không mai một.
Muốn làm nên sự nghiệp lớn lao, không thể chỉ phụ thuộc vào sức cá nhân là đủ, mà còn phải phụ thuộc vào những người đi trước , những người đi sau.
Đấy là lý do mà mỗi con người nên vừa có một mentor, vừa là một mentor cho người khác trong hành trình sự nghiệp của mình.
Mentoring khác gì với coaching (huấn luyện)?
Huấn luyện là nhằm đạt được kỹ năng hay kiến thức cụ thể. Cá nhân làm việc với người có chuyên môn đào tạo để cam kết họ đạt được kỹ năng hoặc kiến thức nhất định. Trọng tâm chính là hoạt động mang tính chuyên nghiệp, không phải cá nhân. Trong nhiều chừng mực, đào tạo viên cũng như vai trò người giáo viên.
Ví dụ: người chủ công ty thuê người có chuyên môn huấn luyện cho mình và nhóm nhân viên nòng cốt cách thức áp dụng công thức bán hàng vào doanh nghiệp của mình. Khi kết thúc quá trình huấn luyện, chủ công ty , nhóm nhân sự của mình hiểu được cách tự mình vận hành quy trình bán hàng mà không cần sự chỉ dẫn, hỗ trợ, cầm tay chỉ việc của người có chuyên môn này nữa.
Tổng kết: cố vấn tập trung vào phát triển cá nhân, huấn luyện tập trung vào tăng trưởng kỹ năng.
Tại sao khởi nghiệp cần Mentor?
Ở giai đoạn đầu của khởi nghiệp, câu hỏi bạn thường hay tự đặt ra là có nên bỏ hoạt động hiện tại để khởi nghiệp hay không? Làm thế nào để chắc chắn rằng con đường mình đang đi là đúng? Bạn cần một ai đó sẻ chia những suy nghĩ đang rối lên trong đầu. Bạn khôngc cần người tư vấn cho bạn biết mình nên đi hướng nào mà cần ai đấy đặt những câu hỏi giúp bạn tự phát hiện ra hướng đi nào là tốt, đấy là khi bạn phải cần một Mentor.
Ở những bước đường khởi nghiệp tiếp theo, những vấn đề khó nhằn của bán hàng bắt đầu nảy sinh – từ năng lực sale, giải quyết khiếu nại khi sale, vốn, rồi xung đột nhóm… – cản trở sự phát triển của doanh nghiệp khởi nghiệp của bạn, đấy cũng là khi bạn cần một Mentor.
Kể cả những lúc doanh nghiệp đã phát triển mạnh, câu hỏi thường hay hiện hữu trong bạn có thể là đi tiếp như thế nào để tăng trưởng mạnh hơn, lâu bền hơn hoặc hữu ích hơn với cuộc sống. Mỗi lần mất phương hướng như vậy cũng là khi bạn cần một Mentor.
Khởi nghiệp cần Mentor vì bạn thực sự cần một ai đấy cùng bạn định hướng, duy trì được ngọn lửa nhiệt huyết, một người bạn không bao giờ phán xét khi mà bạn làm sai, một người chỉ nêu câu hỏi để bạn tự định hướng lại cuộc đời , sự nghiệp của mình.
Không cần phải thành công mới trở thành Mentor
Cho đến nay ở Viet Nam, số lượng các người kinh doanh thành công, những nhân vật có tác động lớn đến cộng đồng trở thành Mentor chưa nhiều. Quan niệm rằng phải thực sự thành công hoặc nên có thời gian mới trở thành Mentor là sai lầm. Cộng đồng khởi nghiệp chưa thực sự hiểu nhiệm vụ của của Mentorship cũng đang là một rào cản với sự tăng trưởng của Mentoring ở nước ta.
Được sự bảo trợ của Đại sứ quán Mỹ, năm 2011, SME Mentoring Network ra đời , là dự án thành công nhất về Mentoring tính đến thời điểm Hiện nay với cách tiếp xúc theo hình thức tình nguyện , 1:1. Một Mentor có khả năng có những Mentee và ít ra mỗi tháng hai bên gặp nhau một lần để đảm bảo sự trao đổi , cập nhật lẫn nhau. Gần năm năm trưởng thành và tăng trưởng, SME Mentoring Network đã thực sự phát triển được một mạng lưới những Mentor đang ước muốn đóng góp vào sự thay đổi căn bản tư duy của giới khởi nghiệp. Mỗi người đến với SME Mentoring Network là một câu chuyện riêng, tuy nhiên toàn bộ đều đang được xây dựng trên niềm tin, sự trân trọng , những thành quả lâu bền. Tháng 11/2015, mạng lưới này đã khởi đầu mở rộng ra Hà Nội với mong rằng sẽ đem đến nhiều hiểu biết thiết thực cho doanh nghiệp khởi nghiệp.
Theo ông Phạm Duy Hiếu – CEO của Quỹ Khởi nghiệp doanh nghiệp khoa học , công nghệ Viet Nam (SVF), ở giai đoạn đầu của khởi nghiệp, một khởi ngiệp dù còn đam mê nhưng vẫn sẽ hiển thị khoảng chênh về sự tin tưởng thành công của dự án, hoặc khi đứng giữa nhiều hướng rẽ không giống nhau, khởi ngiệp không có trải nghiệm sẽ dễ mất phương hướng , gặp khó trong việc chọn lựa hướng đi nào sẽ hợp nhất, tốt nhất. Đấy là lúc cần sự giúp đỡ và hỗ trợ của một Mentor.
Mentor không phải là người giúp đỡ và hỗ trợ kỹ thuật cho khởi ngiệp, mà là người truyền cảm hứng, tạo động lực , khơi dậy niềm tin cho khởi ngiệp, kích yêu thích cho khởi ngiệp thông minh. mối quan hệ giữa Mentor , khởi ngiệp là mối quan hệ tương hỗ, tạo trên niềm tin và kéo dài. Mentor giúp khởi ngiệp tăng trưởng bản thân , hoạt động trong kinh doanh. trái lại, khởi ngiệp cũng đem lại vô cùng nhiều giá trị tích cực cho mentor của mình. Một Mentor phải hội đủ một số tiêu chí căn bản, có thể VD như sự đảm bảo của mentor sẽ dành ra thời gian nhất định ít ra cho khởi ngiệp, kỹ năng (Mentoring Skill)….
Vậy mentor sẽ giúp bạn những gì?
Mentor – Người giúp cho bạn thấy được sự tăng trưởng – hoặc tụt lùi của bản thân
Mentor – “người đi trước” đưa rõ ra những lời khuyên quý giá
Mentor – Người sẽ cho bạn áp dụng những kinh nghiệm để đời của họ, những gì mà họ trải qua trong quá trình quản trị
Mentor – Người sẽ đốc thúc bạn thực hiện công việc mỗi khi mà bạn có ý định chán nản, người sẽ giúp bạn đạt được phương hướng khi bế tắt
Mentor – Người cho người dùng thấy được tương lai của những việc bạn làm, sẽ thành công hay thất bại.
5 phương pháp mentoring phổ cập nhất trên thế giới
Mô hình mentoring 1:1
Là loại hình phổ cập nhất, theo đấy, một mentor sẽ được ghép cặp với một mentee. Đây cũng là loại hình được ưa thích hơn cả vì nó giúp cả hai bên cùng trưởng thành , tăng trưởng mối quan hệ cá nhân, cho phép giúp đỡ và hỗ trợ những người được cố vấn tăng trưởng cá nhân tốt dựa trên sự hỗ trợ cá nhân của mentor. Điểm hạn chế nhất của mô hình này chính là số lượng có hạn những mentor có khả năng cam kết cao, và giúp đỡ và hỗ trợ mentee tối đa. Những cặp mentor-mentee nổi tiếng nêu ở trên đều là những group theo đuổi mô hình mentoring 1:1. Với mô hình này, việc có một người có nhiệm vụ quản lý chương trình là điều rất quan trọng.
Mô hình mentoring dựa trên nguồn tiềm lực
Là mô hình có khá nhiều dấu hiệu giống với mô hình mentoring 1:1. điểm khác biệt độc nhất là mentor và mentee không nên phỏng vấn và ghép cặp bởi một người có nhiệm vụ quản lý chương trình mentoring. thay vào đó, các mentor đồng ý mang tên tuổi mình vào danh sách những mentor thuộc chương trình và mentee có khả năng tự lựa chọn. Mentee sẽ là người tự nguyện chọn lựa, tự quyết định và đề xuất lộ trình bằng việc đề nghị mentor tình nguyện giúp đỡ. Mô hình này mục tiêu chính là huy động nguồn tiềm lực tình nguyện của các mentor và mentee có thể khai thác nguồn lực đó bằng việc chủ động liên lạc và xin hỗ trợ của mentor. Do không có sự hỗ trợ nhiều , mang tính tổ chức cao nên hạn chế chính là sự lệch pha giữa mentor và mentee.
Mô hình mentoring theo group
Mentoring theo group là mô hình yêu cầu một mentor phải thực hiện công việc với từ 4-6 mentee một lúc. Cuộc gặp xảy ra 1-2 lần/tháng , để tranh luận về các đề tài không giống nhau. Kết hợp giữa cố vấn từ những người có kiến thức chuyên ngành với việc học cùng lúc từ những những người bạn trong group, người mentor và các thành viên trong group hỗ trợ lẫn nhau để học , tăng trưởng những kỹ năng, kiến thức cần thiết. Điểm khó của mô hình mentoring này chính là việc duy trì cuộc gặp gỡ thường xuyên cho cả group. Mentoring theo group cũng khó giúp tạo quan hệ cá nhân. một vài vườn ươm hoặc chương trình tăng tốc hoặc group các công ty cùng ngành nghề có thể tận dụng mô hình mentoring này để khai thác thế mạnh của các mentor thành công trong ngành , sẻ chia kinh nghiệm, kỹ năng với các doanh nghiệp trẻ hơn (các mentee).
Mô hình mentoring dựa trên huấn luyện
Mô hình này gắn bó trực tiếp với một chương trình huấn luyện. Một mentor sẽ được cấp thực hiện công việc với một mentee và trực tiếp giúp mentee này phát trienr một kỹ năng nghề nghiệp cụ thể được dạy trong chương trình. Mentoring dựa trên huấn luyện là mô hình ít được áp dụng vì nó tập trung vào một môn học nhất định và không giúp mentee phát triển được toàn diện kỹ năng. tuy vậy, trong một số trường hợp,
Mô hình mentoring cho cấp quản lý/điều hành
Đây là mô hình mang tính “áp đặt” từ trên xuống nhưng lại là cách mang lại hiệu quả nhất để xây dựng và nuôi dưỡng một văn hóa mentoring trong một đơn vị. Nó cũng giúp phát triển kỹ năng và kiến thức về mentoring trong một tổ chức nhanh nhất. Mô hình này vô cùng hấp dẫn với các tổ chức đang mong muốn xây dựng một văn hóa tương trợ trong công ty và giữ chân người giỏi, giúp hạn chế chảy máu chất xám ra bên ngoài. Theo đấy, mọi nhân viên/quản lý/điều hành trong tổ chức có thể tìm đến một mentor ở cấp cao hơn, không nhất thiết cùng phòng ban, để tạo mối quan hệ và học hỏi từ người đó. Mô hình này cũng thích hợp với các tổ chức, công ty quy mô lớn nhỏ. tuy vậy, thất bại của mô hình trong các tổ chức cũng có thể là do sự áp đặt chủ quan của người có nhiệm vụ quản lý thiếu hiểu biết và trải nghiệm về mentoring.
Tổng kết
Với những kiến thức về Mentor trên, hy vọng Winerp.vn đã giúp bạn có được cái nhìn tổng quát về ngành Mentoring, và thậm chí bất cứ ai trong chúng ta cũng đều có thể trở thành Mentor sau này. Chúc bạn thành công.
Nếu bạn là một người quản lý của doanh nghiệp và đang muốn tăng trưởng doanh nghiệp của mình – Liên hệ tư vấn miễn phí và triển khai hệ thống quản trị doanh nghiệp WinERP cho doanh nghiệp.
- Leo Minh – Sales Manager WinERP – Admin Cộng đồng quản trị doanh nghiệp tổng thể WinERP
- SĐT: 0708.777767 – 0775.386888
- Email: minh.caonguyenleminh@gmail.com
