Hướng dẫn cách đọc hiểu và phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp

Các bản báo cáo tài chính được xem xét để xác định xu hướng, các mục tiêu đã đạt được và các vấn đề trong tài chính của công ty. Những báo cáo này thường được chuẩn bị bởi kế toán hoặc phòng tài chính và thường bao gồm rất nhiều số liệu và bảng biểu.

Báo cáo tài chính là gì?

Báo cáo tài chính (BCTC) cung cấp thông tin liên quan đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp, như: tài sản, nợ, vốn chủ sở hữu, doanh thu, lợi nhuận, dòng tiền…

Báo cáo thường được công bố định kỳ vào cuối mỗi quý và vào cuối năm.

Bộ báo cáo tài chính hoàn chỉnh bao gồm:

• Báo cáo của Ban giám đốc
• Báo cáo của công ty kiểm toán độc lập
• Bảng cân đối kế toán
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Thuyết minh báo cáo tài chính

Bảng cân đối kế toán là gì?

Định nghĩa

Bảng cân đối kế toán chủ yếu phản ánh tổng quát tình hình tài sản của DN theo giá trị tài sản và nguồn vốn hình thành tài sản tại một thời điểm nhất định (cuối quý, cuối năm).

Đơn giản hóa về tài chính cá nhân, sẽ trả lời câu hỏi: “Tại thời điểm xyz, giá trị tài sản bạn quy ra tiền là bao nhiêu?” Trả lời : “Cái nhà: 2 tỷ, Tài khoản chứng khoán 3 tỷ, trong đó nợ ngân hàng 1 tỷ, vợ chồng tự có là 4 tỷ”.

Bảng cân đối kế toán sẽ ghi những thông tin như vậy của doanh nghiệp.

Nguyên tắc của bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán đại diện cho tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể.

Các khoản mục của bảng cân đối kế toán

Với cơ cấu và nguyên tắc cân bằng:

Tổng tài sản = Tài sản ngắn hạn + Tài sản dài hạn.

Nguồn vốn = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu.

Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn

Trong đó:

• Tổng tài sản bao gồm Tài sản ngắn hạn ( Là chứng khoán 3 tỷ), tài sản dài hạn (là cái nhà 2 tỷ).

• Nguồn vốn tức là nguồn hình thành tài sản, gồm Nợ phải trả (nợ ngân hàng 1 tỷ), Vốn chủ sở hữu ( vợ chồng tự có 4 tỷ).

• Trong ví dụ trên: Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn = 5 tỷ

Tất nhiên, báo cáo kế toán doanh nghiệp sẽ phức tạp hơn như tiền mặt, khoản phải thu, hàng tồn kho, nhà xưởng, nợ vay ngân hàng, nợ đối tác, lợi nhuận giữ lại…

Mẫu bảng cân đối kế toán

Trong bảng cân đối kế toán ta nhận thấy tổng tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp trong năm 2018 là 904,467 triệu đồng. Trong khi đó các khoản phải thu và hàng tồn kho đã chiếm hơn 600 triệu đồng, đây là các khoản mà hiện tại doanh nghiệp liệt kê vào tài sản của mình nhưng vẫn chứ có được tiền tức là hàng chưa bán được và bán chịu chưa thu tiền nên ta nhận thấy ở khoản tài sản ngắn hạn đang tồn tại 1 chút rủi ro.

Nhưng bù lại vốn chủ sỡ hữu rất cao vì vậy có thể hạn chế và khắc phục rủi ro mà doanh nghiệp đang gặp phải.Tiếp đó ta nhận thấy không có việc doanh nghiệp sử dụng vốn vay ngắn hạn mà đầu tư cho tài sản dài hạn, dựa vào số liệu từ bảng cân dối kế toán có thể chỉ ra rằng tài sản ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp nhiều hơn cả nợ của doanh nghiệp.

Nhưng doanh nghiệp có thể đã sử dụng 1 phần vốn vay nợ ngắn hạn dể đầu tư cho tài sản dài hạn cụ thể tài sản dài hạn của doanh nghiệp từ năm 2017 -2018 đã tăng, và 1 phần đã chi và việc sản xuất cụ thể hàng tồn kho cũng tăng. Và 1 phần đầu tư vào việc dự trữ dòng tiền của doanh nghiệp. Cụ thể tiền và các khoản tương đương tiền của doanh nghiệp tăng.

Từ bản kết quả hoạt động kinh doanh chúng ta nhận thấy từ năm 2015 – 2018 doanh thu từ hoạt động tài chính lần lượt là 5,670 triệu đồng, 6,744 triệu đồng, 10,889 triệu đồng và 7,145 triệu đồng  ta thấy ở cái doanh thu này công ty sẽ có thể có các nguồn tiền như là đầu tư vào chứng khoán hay đầu tư vào bđs
hoặc cổ phiếu,…

Nhưng từ trong bản kết quả kinh doanh đó ở nguồn doanh thu này không cao ta nhận thấy công ty đa tập trung tối đa nguồn lực vào việc kinh doanh chính của mình. Tương tự như thế, thu nhập khác lần lượt là 12,905Trđ, 2,397Trđ, 7,450Trđ và 3,210Trđ có thể pháp sinh nguồn thu nhập này từ cho thuê tài sản…nhưng các nguồn doanh thu này duy trì ở mức khá ổn vì vậy hiện tại doanh nghiệp đang tập trung kinh doanh mặt hàng của lực của mình.

Tỷ lệ tăng giảm của dòng tiền qua các năm

Tỷ lệ tăng giảm của dòng tiền qua các năm

Nhận xét: Trong bảng cân đối kế toán ta xét năm 2018 ta thấy: tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp đạt 904.467 Trđ trong khi đó các khoản phải thu ngắn hạn đạt 252.224 triệu đồng và hàng tồn kho 357.597 triệu đồng.

Hàng tồn kho và các khoảng phải thu là hình thức doanh nghiệp chưa bán được hàng hoặc chưa thu được tiền vì vậy khi cọng hai khoảng này lại ta thấy cao hơn phân nửa so với tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp từ đó ta thấy có sự không phù hợp trong cơ cấu tài sản của doanh nghiệp. Nhung bù lại doanh nghiệp có vốn đâu tư chủ sỡ hữu đạt 1.587.936 triệu đồng cao hơn nhiều so với mức rủi ro mà doanh nghiệp đang gặp phải đảm bảo đủ điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động bình thường.

TSNH từ năm 2017 đén 2018 có mức tăng trường nguyên nhân là do DN tăng mức dự trữ tiền từ 188.247 triệu đồng lên 284.864 triệu đồng. Ta thấy DN đang có xu hướng dữ tiền nhiều hơn có thể
để đáp ứng ứng việc lưu chuyển dòng tiền trong công ty vì vậy làm tăng cũng tác động là tăng TSNH của doanh nghiệp trong 2018.

Qua 2 năm hàng tồn kho của DN tăng lên 40.994 triệu đồng. Qua bảng cân đối kế toán ta thấy 2018 nợ ngắn hạn của DN là 423.390 triệu đồng, trong khi đó tài sản ngắn hạn của DN đạt 904,467 triệu đồng nên có thể đảm đảm bảo được khả năng thanh toán của DN.

Tương tự như thế tài sản dài hạn đạt 904.467 triệu đồng, nợ dài hạn doanh nghiệp đã tích cực mở rộng thị trường đưa doanh thu thuần từ 1.512.603 triệu đồng năm 2017 lên 1.605.380 triệu đồng năm 2018.

Để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng này, DN đã chuyển đầu tư theo hướng tích cực, cụ thể đã đầu tư tài sản ngắn hạn từ 872.047 triệu đồng lên 904.467 triệu đồng tương ứng tỷ trọng tài sản dài hạn tăng từ 55.85% từ năm 2017 lên 56.96% năm 2018 và giảm tỷ trọng đầu tư dài hạn từ 44.15% năm 2017 xuống còn 43.04% năm 2018 dẫn đén doanh thu thuần tăng từ 1.512.603  triệu đồng năm 2017 lên 1.605.380 triệu đồng năm 2018.

Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động kinh doanh cơ bản

Tỷ số thanh toán hiện thời

Tỷ số thanh toán hiện thời củ doanh nghiệp nam 2017 là 1.89 tăng lên 2.14 ở năm 2018, thể hiện khả năng thanh toán của doanh nghiệp được cải thiện hơn năm 2017. Nguyên nhân tài sản ngắn hạn đã tăng thêm 32,420 làm cho NWC tăng từ 410,598 lên 481,078 (tăng thêm 70,480).

Tỷ số thanh toán nhanh

Chúng ta thấy tỷ số thanh toán nhanh của DN tăng từ 1.2 năm 2017 lên 1.29 năm 2018 thể hiện khả năng thanh toán của doanh nghiệp mạnh lên, do DN làm tăng nợ dài hạn lên để đàu tư cho tài sản ngắn hạn.

Tỷ số thanh toán tức thời

Qua tỷ số trên cho ta thấy, tỷ số thanh toán tức thời của Dn năn 2017 từ 0.41 tăng lên 0.67 năm 2018 thể hiện khả năng năng lực tài chính của doanh nghiệp mạnh lên.

Tỷ trọng NWC trong tổng tài sản

Ta thấy năm 2017 tỷ trọng NWC trong tài sản là 0.26 % nhưng sang năm 2018 là 0.3%. đây là dấu hiệu cho thấy năng lực tài chính của DN ngày càng mạnh.

Thời gian sử dụng tài sản ngắn hạn

Với kết quả trên, chúng ta thấy trong năm 2018 doanh nghiệp đã đầu tư mức vốn vào tài sản ngắn hạn khá lớn đủ để sử dụng trong khoảng thời gian khá dài lên đến 316.66 ngày, mặc dù đã giảm so với năm 2017 là 329.81 ngày gây lãng phí vốn, nhất là trong xu hướng hội nhập kinh tế hiện nay, việc lưu thông hàng hóa giữa các quốc gia ngày càng thuận lợi. Doanh nghiệp cần giảm tài sản ngắn hạn sao cho phù hợp đủ dùng cho 6 tháng.

Tỷ số nợ

Với kết quả trên, chúng ta thấy trong năm 2017 trong 1 đồng tài sản DN vây nợ 0.32đ, sang năm 2018 tỷ số này tăng lên 0.34, trong ngưỡng an toàn (<=0.5), nhưng nó cho thấy doanh nghiệp đang có xu hướng tăng vay nợ, hay nói cách khách DN đang tăng việc sử dụng đoàn bẳy tài chính. Vì vậy cần xây dựng cấu trúc vốn mục tiêu tối ưu để sử dụng đoàn bẩy tài chính 1 cách tốt nhất. (Khi nền kinh tế tăng trưởng có thể tăng tỷ số nợ lên lên mức 0.5 và ngược lại khi nền kinh tế suy thoái tỷ số nợ giảm ở mức thấp nhất)

Tỷ số nợ trên vốn chủ sỡ hữu

Chúng ta thấy, trong năm 2017 trong 1đ vốn chủ sỡ hữu, DN vay nợ 0.47đ, sang năm 2018 tỷ số này tăng lên 0.51đ tuy còn trong mức an toàn (<1). Nên DN cần xây dựng cấu trúc vốn mục tiêu tối ưu để sử dụng đòn bẩy tài chính một cách tốt nhất.

Hệ số khuyếch đại vốn chủ sỡ hữu

Qua hệ số phân tích trên, chúng ta thấy DN đang có xu hướng gia tăng vay nợ thể  hiện qua hệ số khuyếch đại vốn chủ sở hữu đang có xu hướng tăng từ 1.47 năm 2017 lên  1.51 năm 2018. Đây là đấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang tăng việc sử dụng đoàn bẩy tài chính.

Tỷ số nợ dài hạn

Qua phân tích trên chúng ta thấy DN đang có xu hướng tăng tỷ lệ vay nợ dài hạng  thể hiện 2017 là 0.04 sang 2018 lên 0.1 làm cho tỷ trọng tài sản dài hạn cũng tăng theo từ 2.61% năm 2017 lên 7.08% năm 2018.

Và còn một số chỉ số quan trọng nửa mình sẽ cập nhật sau…..

Phương pháp phân tích Dupont

Qua phương pháp phân tích Dupont trên chúng ta thấy để tăng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, thể hiện qua chỉ tiêu ROE đạt 23.95%, chúng ta cần làm tốt các biện pháp sau:

1. Nâng cao tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) lên 15.86%

Bằng cách nâng cao lợi nhuận biên (PM) (ROS) lên mức 15.71% với các giải pháp tăng chất lượng, bán hàng tận tay người tiêu dùng…. Để tăng giá bán, đồng thời ứng dụng công nghệ mới để hạ giá thành đơn vị sản phẩm.

Ngoài ra DN cần nâng cao hiệu suất sử dụng tài sản thể hiện qua vòng quay tổng tài sản (TAT) 1.01 lần, bằng các giải pháp tìm kiếm khách hàng mới, thị trường mới, tăng cường xúc tiến thương mại,…để tăng doanh thu bán hàng đi đôi với sử dụng tài sản có hiệu quả hiệu suất cao, cụ thể:

• + Tài sản ngắn hạn: mở rộng phương thức bán hàng vận chuyển thẳng, giao hàng tay ba. Áp dụng mô hình BAT: Miller-Orr, đối với hàng tồn kho, tồn quỹ, xây dựng chính sách bán chịu tối ưu,… tích cực sử lí hàng tồn kho, chậm lưu chuyển, kém mất phẩm chất, khẩn chương thu hồi công nợ, chậm thanh toán, khó đòi,…để có tài sản hợp lí.

• + Tài sản dài hạn: lựa chọn các dự án đầu tư có hiệu quả cao thông qua các chỉ tiêu: NPV, IRR, PI, MIRR, DPP,… đổi mới quy trình công nghệ, máy móc thiết bị, đồng thơi tích cực thanh lí tài sản không cần dùng,… nghiên cứu, áp dụng phương thức thuê hay mua tài sản có hiệu quả,…

2. Xây dựng cấu trúc vốn mục tiêu tối ưu: DN cần xây dựng cấu trúc vốn mục tiêu

Tối ưu, bằng cách xác định hệ số khuyếch đại vốn sỡ hữu (EM) hợp lí, phù hợp với tình hình của nền kinh tế (khi nền kinh tế tăng trưởng thì hệ số EM tiến gần đến 2 và ngược lại) để khuyếch đại ROE hoặc EPS cao nhất đảm bảo doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả và bền vững.

Nếu còn thắc mắc vấn đề gì trong bài viết trên, vui lòng để lại phản hồi bên dưới. Đội ngũ Winerp.vn sẽ tích cực trả lời những phản hồi của các bạn. Chúc các bạn thành công.

Hữu Đệ – ATP Media